Με τον όρο
άνοια περιγράφεται η παθολογική κατάσταση της σταδιακής έκπτωσης των νοητικών
λειτουργιών (μνήμη, σκέψη, λογική, προσοχή κλπ) ενός ατόμου σε τέτοιο βαθμό
ώστε να επηρεάζει την καθημερινή λειτουργικότητα του.
Προβλήματα στην μνήμη ενός ανθρώπου
δεν συνεπάγονται απαραίτητα με άνοια. Για να χαρακτηριστεί ένα άτομο με άνοια
θα πρέπει να παρουσιάζει συμπτώματα σε τουλάχιστον δυο τομείς των νοητικών
λειτουργιών και τα συμπτώματα αυτά να παραμένουν για τουλάχιστον έξι μήνες.
Η άνοια εκδηλώνεται κυρίως σε άτομα
άνω των 65 ετών. Ωστόσο, υπάρχει και ένα, μικρότερο, ποσοστό ατόμων που
εκδηλώνει συμπτώματα άνοιας πριν τα 65 έτη.
Χρόνο με το χρόνο η άνοια
εμφανίζεται όλο και πιο συχνά. Σήμερα, παγκοσμίως, κάθε 3 δευτερόλεπτα
προκύπτει ένας νέος ασθενής με άνοια.
Το άτομο με άνοια εμφανίζει διαταραχές:
- Μνήμης
- Σκέψης
- Λογικής
- Συγκέντρωσης - προσοχής
- Προγραμματισμού
- Επεξεργασίας – κατανόησης πληροφοριών
- Προσανατολισμού στο χώρο και το χρόνο
- Δυσκολίες στη λήψη αποφάσεων και απώλεια πρωτοβουλίας
- Διαταραχές επικοινωνίας
- Λόγου – ομιλίας
- Πιθανές διαταραχές σίτισης και κατάποσης
Ο βαθμός δυσκολίας στις δεξιότητες
του ατόμου εξαρτάται από το στάδιο της άνοιας (ήπια, μέτρια, σοβαρή)
Η άνοια έχει διάφορες μορφές –
είδη, μερικές εκ των οποίων είναι:
- Νόσος Alzheimer (η πιο συχνή μορφή άνοιας 50-60%)
- Νόσος σωματιδίων Lewy
- Αγγειακή άνοια
- Νόσος Pick (Μέτωπο-κροταφική άνοια
Με άνοια σχετίζονται και
ορισμένες παθήσεις όπως:
- Νόσος Parkinson
- Νόσος Huntington
- Νόσος Creutzfeldt - jakob
- Σύνδρομο Korsakoff
- Σύνδρομο Down
- AIDS κ.α
Άνοια και επικοινωνία
Ανάλογα
με το στάδιο της άνοιας παρατηρούνται αντίστοιχου επιπέδου δυσκολίες στην
επικοινωνία των ασθενών.
Οι ασθενείς δυσκολεύονται να διατηρήσουν
την προσοχή τους ή να συγκεντρωθούν σε ένα θέμα συζήτησης. Πολλές φορές σε συζητήσεις, επαναλαμβάνουν τις ίδιες
ερωτήσεις λόγω της περιορισμένη βραχυπρόθεσμης (πρόσφατης) μνήμης.
Ο
λόγος τους, ορισμένες φορές, είναι χωρίς νόημα και παρουσιάζει στερεοτυπίες
(επαναλήψεις λέξεων - προτάσεων), παραφασίες (χρήση άλλης λέξης από αυτή που
θέλανε να πούνε) και νεολογισμούς (χρήση λέξεων που δεν υπάρχουν).
Δυσκολεύονται στην εύρεση της σωστής λέξεις που θέλουν να χρησιμοποιήσουν καθώς
και στην ολοκλήρωση μιας πρότασης.
Επίσης,
αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην κατανόηση και ερμηνεία αφηρημένων εννοιών,
χιούμορ και ειρωνείας.
Τέλος,
οι ασθενείς μπορεί να παρουσιάζουν διαστρέβλωση της πραγματικότητας
(ψευδαισθήσεις, παραλήρημα)
Λογοθεραπεία και άνοια
Ο
λογοθεραπευτής αρχικά, αξιολογεί και εκτιμά τις δεξιότητες αλλά και τις
δυσκολίες του ασθενή σε επικοινωνιακό και γλωσσικό επίπεδο. Στην συνέχεια
συμβάλει με διάφορες τεχνικές, στην διατήρηση (κατά το δυνατό) γνωστικών–νοητικών λειτουργιών-ικανοτήτων (μνήμη, συγκέντρωση, προσοχή κλπ), στην διευκόλυνση της επικοινωνίας αλλά και
σε διαταραχές σίτισης και κατάποσης αν υπάρχουν. Επίσης, λειτουργεί
συμβουλευτικά τόσο στον ασθενή όσο και στο οικογενειακό του περιβάλλον
παρέχοντας συμβουλές και πληροφορίες σχετικά με την άνοια και την πορεία της.
Έλσυ Χ. Δαχτυλούδη, Λογοθεραπεύτρια
Θεραπευτικό Κέντρο Λόγου
Παπαναστασίου 68, Χανιά
Τ: 2821403229
E: elsydaldi@gmail.com
πηγές:
Βασιλόπουλος, Δ.(2003), Νευρολογία επιτομή θεωρίας και πράξης. Αθήνα: Ιατρικές εκδόσεις Χ.Π Πασχαλίδη
ALZHEIMER HELLAS
alz.org/Alzheimer association
asha.org/policy
asha.org/policy
Dementia from wikipedia,the free encyclopedia
