Η Δυσπραξια, ως γενικότερος όρος είναι, μια διαταραχή που επηρεάζει την κινητική απόδοση του ατόμου. Διαφέρει από τον όρο απραξία διότι στην α-πραξία δεν υπάρχει πράξη (απουσία της πράξης) ενώ, στην δυσ-πραξία υπάρχει δυσκολία στην πράξη. Η δυσπραξία διακρίνεται σε αναπτυξιακή και επίκτητη. Λέγοντας αναπτυξιακή εννοούμε, όταν μια κατάσταση-διαταραχή συμβαίνει από την στιγμή της γέννησης, ενώ επίκτητη, είναι η διαταραχή που συνέβη ξαφνικά σε κάποια στιγμή της ζωής και δεν προ-υπήρχε. Η επίκτητη μπορεί να οφείλεται σε τραυματισμούς ή ασθένειες.
Συγκεκριμένα όμως, η Αναπτυξιακή Λεκτική Δυσπραξία (ΑΛΔ) είναι, μια διαταραχή της ικανότητας προγραμματισμού, οργάνωσης και συντονισμού, αποκλειστικά, των κινήσεων της ομιλίας χωρίς όμως να υπάρχει αδυναμία ή παράλυση των μυών που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή ομιλίας. Συνεπώς, οι μύες λειτουργούν φυσιολογικά, χωρίς να έχουν κάποια βλάβη, αλλά δεν δέχονται τις κατάλληλες νευρικές εντολές από τον εγκέφαλο για το συντονισμό των αλληλοδιαδοχούμενων κινήσεων των οργάνων της ομιλίας. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να διαταράσσεται η ακρίβεια και η σταθερότητα των κινήσεων της άρθρωσης.
Με απλά λόγια δεν φαίνεται να υπάρχει διαταραχή στην κίνηση αυτής, καθ’ αυτής αλλά στον σχεδιασμό και στην οργάνωση της κίνησης.
Το παιδί με Αναπτυξιακή Λεκτική Δυσπραξία χαρακτηρίζεται από :
- Ελάχιστο βάβισμα κατά την βρεφική ηλικία
- Καθυστέρηση παραγωγής ομιλίας – λόγου
- Αργός ρυθμός ομιλίας
- Κοπιώδης ομιλία
- Μειωμένο ρεπερτόριο φωνημάτων
- Αναρίθμητα και Μη σταθερά αρθρωτικά λάθη
- Μεγαλύτερη δυσκολία σε τριβόμενους και προστριβόμενους ήχους
- Δυσκολία στην άρθρωση πολυσύλλαβων λέξεων
- Δυσκολία στην αλληλουχία ήχων
- Απλοποίηση των λέξεων (απαλοιφές, παραποιήσεις, αντικαταστάσεις, δύσκολων ήχων)
- Μεταθέσεις ήχων και συλλαβών
- Διαταραχή στην ταχύτητα και ακρίβεια της διαδοχοκίνησης συλλαβών
- Δυσκολία στη μίμηση ήχων
- Υπερπροσπάθεια των αρθρωτών
- Δυσκολία στην επανάληψη λέξεων / προτάσεων
- Καλύτερη κατανόηση από ότι έκφραση του προφορικού λόγου
- Δυσκατάληπτη ομιλία
Ταυτόχρονα με αυτές τις δυσκολίες μπορεί να συν-υπάρχουν και άλλες όπως, γενικότερες κινητικές δυσκολίες, προβλήματα λεπτής και αδρής κινητικότητας, αντιληπτικές δυσκολίες, κοινωνικές δυσκολίες, ψυχοσυναισθηματικές δυσκολίες, προβλήματα μνήμης και μαθησιακές δυσκολίες.
Πρέπει να ληφθεί υπ'όψιν ότι, η ΑΛΔ δεν εκδηλώνεται πάντα το ίδιο σε κάθε παιδί. Μπορεί να διαφέρει ως προς το βαθμός σοβαρότητας, τα χαρακτηριστικά της και τις συν-υπάρχουσες δυσκολίες.
Διάγνωση
Για την διάγνωση της ΑΛΔ απαιτείται μια ομάδα ειδικών η οποία απαρτίζεται από ιατρούς και ειδικούς θεραπευτές που θα εξετάσουν το παιδί σε κάθε πιθανό τομέα.
Η ΑΛΔ δεν είναι πάντα εύκολο να διαγνωστεί. Αυτό συμβαίνει είτε γιατί, δεν εκδηλώνεται πάντα με συγκεκριμένο τρόπο σε κάθε παιδί, είτε γιατί τα παιδία, με ήπια αναπτυξιακή δυσπραξία, δεν διαφέρουν ιδιαίτερα από άλλα παιδία που δεν έχουν κάποια διαταραχή είτε γιατί, μπορεί να συνυπάρχει με κάποια άλλη διαταραχή που πολλά από τα χαρακτηριστικά της να είναι κοινά με τα χαρακτηριστικά της ΑΛΔ. Για αυτό, Σε κάθε περίπτωση η ΑΛΔ θα πρέπει να διαφοροδιαγνωστεί από άλλες διαταραχές.
Θεραπεία
Δεν υπάρχει συγκεκριμένη θεραπευτική μέθοδος για την ΑΛΔ γιατί δεν είναι συγκεκριμένος και ο τρόπος με τον οποίο εκδηλώνεται κάθε φορά. Η θεραπεία της είναι κυρίως συμπτωματική δηλαδή, γίνεται θεραπευτική παρέμβαση ανάλογα με τις δυσκολίες που παρουσιάζονται.
Ο λογοθεραπευτής συμβάλει στην αντιμετώπιση και αποκατάσταση της ομιλίας, του λόγου (προφορικού και γραπτού), της επικοινωνίας και των μαθησιακών δυσκολιών που πιθανότατα να παρουσιάζει το παιδί σχολικής ηλικίας.
Έλσυ Χ. Δαχτυλούδη, Λογοθεραπεύτρια
Θεραπευτικό Κέντρο Λόγου
Παπαναστασίου 68, Χανιά
Τ: 2821403229
E: elsydaldi@gmail.com
πηγές:
Boon, M. (2010). Understanding dyspraxia a guide for parents and teachers, second edition. London and Philadelphia: Jessica king publishers.
Brookes, G. (2007). Dyspraxia 2nd edition. London-New York: Continuum International Publishing Group.
Colley, M. (2006). Living with dyspraxia, revised edition. London and Philadelphia: Jessica king publishers
Domico, J.S. & Muller, N. & Ball, M.J. (2013). The handbook of language and speech disorders. Oxford: Wiley-Blackwell
Eckersley, J. (2010). Coping with Dyspraxia second edition. London: Sheldon Press.
Macintyre, C. (2001). Dyspraxia 5-11 a practical guide. London: David Fulton Puplishers.
Platt, G. (2011). Beating dyspraxia with a hop skip and a jump. London and Philadelphia: Jessica king publishers.
